Kireçlenme nedir? Kireçlenmeye ne iyi gelir? Belirtileri ve tedavisi

KİREÇLENME
    Yaşlanma ile birlikte görülen, genellikle kalça, diz ve omurga mafsallarında ortaya çıkan ağrılı sertliklerdir. Bu sertliklerin sebebi, mafsal yüzeylerinde kalsiyum tuzlarının birikmesidir.

    Bilhassa kırk yaşın üzerinde, az hareket isteyen, statik işlerde çalışan kimselerde görülen kireçlenme, namaz kılan ve hareketli işlerde çalışan insanlarda seyrek rastlanır.




    Ne Yapmalı?
* Yaşı kırkın üzerinde olan kimseler hareketsiz işlerde çalışmamalı, sık sık yürüyüşe çıkmalıdır.
* Namaz, hemen hemen, bütün mafsalları çalıştıran ideal bir egzersiz olduğundan ve ayrıca ibadet ihtiyacını karşıladığından fizik ve ruh sağlığı yönünden tavsiye edilmektedir.
* Yağlı, şekerli, tuzlu ve unlu yiyecekler azaltılmalı, sebze yemeklerine ağırlık verilmelidir.

Kireçlenme, diğer adıyla osteoartrit, milyonlarca insanı etkileyen en yaygın eklem iltihabı rahatsızlığıdır. Kemiklerin uçlarındaki koruyucu kıkırdak yapı zamanla azaldığında oluşur. Osteoartrit vücuttaki tüm eklemlere zarar verebilir ama genellikle eller, dizler, kalçalar ve omurga eklemlerini etkiler. 

Kireçlenmenin en sık görülen belirtileri, eklemlerde ağrı, şişme ve sertliktir. Tedavinin hedefi eklem fonksiyonlarını iyileştirip korurken eklem ağrılarını ve iltihabı azaltmaktır. 

Tedağlıklı bir kilo hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir ve ağrıyı ve eklem fonksiyonunu iyileştirmeye yardımcı olabilir.

Kireçlenme nedenleri

Normal yaşamın bir parçası olarak, vücutta bulunan eklemler sürekli olarak aşınmaya maruz kalır. Çoğu vakada vücut hasarı kendisi onarır ve herhangi bir belirti oluşturmaz. Kireçlenme, vücudun onaramadığı rahatsızlıklardan biridir. Zaman içerisinde farklı nedenlere bağlı olarak eklemlerde oluşur. Bu da hareketlerde zorlanmaya ve ağrıya yol açarak kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Kireçlenme, tek bir nedene bağlı olarak ortaya çıkmaz. Hastalığı tetikleyen farklı nedenler vardır. Başlıca nedenleri şöyledir;

Genler

Çeşitli genetik özellikler, bir kişinin kireçlenme yaşama olasılığını artırabilir. Bunlardan biri, vücudun kıkırdağını oluşturan bir protein olan kollajen üretiminde nadir görülen bir kusurdur. Bu anormallik kireçlenmenin 20 yaş gibi erken bir dönemde ortaya çıkmasına neden olabilir. Bir diğer kalıtsal sorun, kıkırdağın normalden daha hızlı yıpranması olabilir.

Yaşın ilerlemesi

Osteoartrit (kireçlenme), genellikle orta ve ileri yaşlarda meydana gelir. Özellikle 50 yaşın üzerindeki bireylerde sıkça rastlanır. Yaşlanma ile kemik ve eklemlerin kıkırdak yapısında değişimler yaşanır. Buna bağlı olarak da kemik yapısının dayanıklılığı azalır. Bu da kemik erimesi ve kireçlenme gibi rahatsızlıkların oluşum riskini yükseltir.

Obezite

Aşırı kilolu olmak, kalçalara ve dizlere fazladan baskı yapar. Yıllar boyunca fazla ağırlık taşımak eklemlerdeki kıkırdakların hızlı yıpranmasına neden olabilir. Araştırmalar, fazla kilolu olma ve ellerde kireçlenme riskindeki artış arasında bir bağlantı olduğunu göstermiştir. Bu çalışmalar aşırı yağ dokusunun eklemlere zarar verebilecek inflamatuar kimyasallar (sitokinler) ürettiğini göstermektedir.

Yaralanma ve aşırı kullanım

Eklemlerdeki tekrarlayan hareketler veya yaralanmalar (kırık, cerrahi veya yıpranmagibi) osteoartrite yol açabilir. Örneğin bazı sporcular, kıkırdak yıkımını hızlandırabilecek şekilde eklemlere, tendonlara ve bağlara tekrar tekrar zarar verir.

Bazı mesleklere bağlı olarak uzun süre ayakta kalma, sürekli eğilme, ağır kaldırmaveya başka hareketler kıkırdakların daha çabuk aşınmasını sağlar. Eklemi destekleyen kasların dengesizliği veya zayıflığı kıkırdak çökmesine yol açabilir.

Kemik ve eklemi etkileyen hastalıklar

Diabetik nöropati (şeker hastalığı), romatoid artrit (romatizmal hastalıklar) ve doğuştan kalça çıkığı gibi hastalıklar kireçlenmeye neden olabilir.

Hareketsiz yaşam sürmek

Eklemlerde kireçlenme oluşumunun en önemli faktörlerinden biri, hareketsiz yaşam sürmektir. Spor ve egzersiz yapmamak, masa başında çalışmak ve yatağa bağlı olmak, kireçlenme oluşumuna yol açabilir.

Kireçlenme belirtileri

• Kireçlenme olan eklemde hareketsizlik sırasında veya sonrasında ağrı oluşur
• Ağrı olan ekleme hafif basınç uyguladığınızda ekleminiz rahatlayabilir
• Sabah uyandığınızda veya hareketsiz kalındığında, eklemde sertlik belirginleşir
• Eklemde esneklik kaybı yaşanabilir. Eklemler, esnekliğini yitirir ve yorulur
• Kireçlenmiş eklemler, eskiye oranla daha kalın hissedilir

• Etkilenen eklem etrafında sert yumru gibi duran ekstra kemik parçaları oluşabilir

Kireçlenme tedavisi

Kireçlenme, uzun süreli bir durumdur ve tamamen iyileştirilemez. Ama daha kötü olması engellenebilir. Hastalığın belirtilerini azaltmak için bazı tedaviler vardır. Hafif semptomlar genel olarak düzenli egzersiz, fazla kilolardan kurtulma, uygun ayakkabı seçimi, ağrı kesiciler gibi basit önlemler ile idare edilebilir. Belirtiler daha şiddetli ise doktor tarafından önerilen ilaçlar ve fizyoterapist gözetiminde yapılan egzersizlere ihtiyaç duyulur. Bu tedavilerin yardımcı olmadığı veya eklemlerin hasarının çok ağır olduğu vakalarda hasar görmüş bir eklemi onarmak ve güçlendirmek için ameliyat yapılabilir.

Yaşam tarzı değişikliği

Kireçlenme hastalığı tedavisinde yaşam tarzı değişiklikleri tıbbi tedaviden önce gelir. Egzersiz başta olmak üzere doktor tarafından verilen tavsiyeler, kireçlenme oluşumunun ilerlemesini önler ve kişiyi rahatlatır. Kireçlenme için önerilen yaşam tarzı değişiklileri aşağıda sıralanmıştır.

Kireçlenme egzersizi ve fizik tedavi

Egzersiz yapmak, yaşınız veya zindelik seviyeniz ne olursa olsun kireçlenme yaşayan kişiler için en önemli tedavilerden biridir. Fiziksel olarak aktif kalmak kaslarınızı güçlendirir ve kireçlenme kaynaklı ağrılarınızın azalmasına yardımcı olur. Ayrıca egzersiz yapmak kireçlenmeye karşı korunmanızı da sağlar. Yüzme veya yürüyüş gibi düzenli olarak kendi başınıza yapabileceğiniz hafif egzersizleri tercih edebilirsiniz

Bir fizik tedavi uzmanı, evde de uygulayabileceğiniz ekleminizdeki kasları güçlendirecek, hareket genişliğinizi artıracak ve ağrıyı azaltacak kişiye özel bir egzersiz programı önerebilir. Bunu önerilen şekilde uygulamak, kireçlenmenin ilerlemesini önler.

Kilo kontrolü

Fazla kilolu kişilerin en fazla yaşadığı problemlerden biri kireçlenmedir. Vücudun ağır olması ve hareketsiz kalması özellikle dizde bulunan eklemleri olumsuz etkiler. Aynı zamanda kireçlenme olan kişilerin kilo alması da durumu daha fazla kötüleştirir. Kireçlenmeye karşı alınabilecek önlemlerden biri, sağlıklı bir kiloyu korumaktır.

Kireçlenme ilaçları

Tai chi ve yoga

Bu hareket terapileri, derin nefes alma ile birlikte hafif egzersizler ve esneme hareketlerini (streching) içerir. Birçok insan bu terapileri hayatlarındaki stresi azaltmak için kullanır ancak araştırmalar tai chi ve yoga‘nın osteoartrit ağrısını azaltabileceğini ve hareket etmeyi kolaylaştırabileceğini ileri sürmektedir.

Kireçlenme rahatsızlığınız sırasında bazen ağrılarınızı kontrol altına almak için ilaç kullanımına ihtiyacınız olabilir. Bu durumda doktorunuz ağrınızın ciddiyetine ve diğer sağlık problemlerine bağlı olarak size aşağıdaki ilaçlardan birini önerebilir:

• Eczanede reçetesiz olarak satılan parasetamol ilaçlar (Parol, Tamol, Vermidon...)
• Parasetamol işe yaramazsa eklem ağrılarını azaltmak için non-steroid anti-inflamatuar ilaçları (NSAİİ) kullanabilirsiniz. Bu ilaçlar ayrıca, eklemlerinizdeki şişmelerin de azalmasına yardımcı olabilirler.

NSAİİ tabletleri peptik ülser, astım ve anjin gibi belirli koşullara sahip kişiler için uygun olmayabilir. NSAİİ’ler midenizi mide asidine karşı koruyan astarı parçalayabilir. Bu yüzden doktorunuz bu ilaçla birlikte bir mide ilacı da önerecektir.

Kireçlenme ameliyatı

Kireçlenme sorununuzun nerede olduğuna ve yaşadığınız ağrıya bağlı olarak önerilebilecek birkaç farklı ameliyat türü vardır. İşte artıları ve eksileri ile birlikte bu prosedürlerden bazıları:

Bu hızlı bir ameliyattır ve diğerlerine göre iyileşme süresi daha kısadır. Bununla birlikte, çalışmalar artroskopik diz cerrahisinin sınırlı alanlarda kullanıldığını göstermektedir. Prosedür sadece çok özel problemlerde,- örneğin, spor yapmaya çalıştığınızda kilitlenen bir diziniz varsa- ya da diziniz hiç bir tedaviye yanıt vermediyse etkili gibi görünmektedir.

Artroskopi

Cerrah ekleminizin içinde artroskop adı verilen kalem boyutunda esnek bir tüp yerleştirir. Artroskop, bir fiber optik video kameraya sahiptir, böylece ekleminizin içi görülebilir. Birkaç küçük kesikle, doktor pürüzlü noktaları düzeltebilir. Ayrıca kistleri, hasarlı kıkırdaklarıveya kemik parçalarını çıkarabilir.

Diz protezi (artroplasti)

Cerrah kemiğinizin hastalıklı kısımlarını çıkarır ve bunları metal veya plastik parçalar kullanarak yapay bir eklem ile değiştirir. Protez ameliyatı genellikle ağrınızı önemli ölçüde azaltır ve yaşam kalitesini artırır. Bununla birlikte, yapay eklemler zamanla yıpranacaktır ve yaklaşık 20 yıl içinde başka bir değiştirme yapmanız gerekebilir 

Osteotomi

Cerrah, hasarlı eklemin yakınındaki bir kemiği keser veya bacağınızı veya kolunuzu yeniden hizalamak ve basıncı kaldırmak için bir kemik parçası ekler. Bu zor bir ameliyattır ve ağrının giderilmesinde etkili görünmemektedir.

Eklem füzyonu

Cerrah iki veya daha fazla kemiği birleştirerek bir sürekli eklem oluşturmak için iğne, plaka, vida veya çubuk kullanır. Zamanla, eklemler birbirine kaynar.

Kireçlenmeye iyi gelen yağlar

• Pelesenk yağı
• Susam yağı
• Menekşe yağı
• Buğday yağı
• Biberiye yağı
• Çörekotu yağı

Hazırlanışı; Pelesenk yağından 1 tatlı kaşığı ve diğer tüm yağlardan 1’er yemek kaşığıalarak karıştırın. Yağ karışımını günlük olarak kireçlenme olan ekleme bir miktar sürerek masaj yapın. Hazırladığınız masaj yağını yaklaşık 1 hafta kullanabilirsiniz.

Çınar Yaprağı Kürü

Malzemeler:

• 2 yemek kaşığı kadar kurutulmuş ve parçalanmış çınar yaprağı
• 1 bardak su (musluktan olmamalıdır)

Yapımı; 1 bardak suyu kaynatın ve ocaktan alın. İçerisine kurutulmuş çınar yapraklarını ilave edin. Daha sonra tekrar 1 dakika kadar kaynatın. 10 dakika dinlendirin ve ardından yapraklarını süzün. İçebileceğiniz sıcaklığa geldiğinde tüketebilirsiniz. Haftada 1 kez yapmanız yeterlidir.

Kireçlenme hastalarına öneriler

• Egzersiz yapın. Egzersiz, dayanıklılığınızı artırabilir ve ekleminizin etrafındaki kasları güçlendirerek ekleminizi daha stabil hale getirebilir. Yürümeyi, bisiklete binmeyi veya yüzmeyi deneyin. Egzersiz yaptıktan sonra saatlerce süren ağrı hissediyorsanız vücudunuzu biraz zorlamışsınızdır. Ancak önemli bir hasarınız yoksa egzersiz yapmayı bırakmayın. Bir ya da iki gün dinlenip, biraz daha düşük bir yoğunluk seviyesinde devam edin.
• Kilo verin. Obezite ya da biraz fazla kilolu olmak, dizleriniz ve kalçalarınız gibi ağırlık taşıyan eklemlerinizdeki stresi artırır. Az miktarda kilo kaybı bile baskıyı hafifletebilir ve ağrınızı azaltabilir. Bir diyetisyen ve egzersiz yardımıyla çok daha kolay kilo verebilirsiniz.
• Ağrıyı yönetmek için sıcak ve soğuğu kullanın. Hem sıcak hem de soğuk, ekleminizdeki ağrıyı hafifletebilir. Isı ayrıca sertliği azaltır ve soğuk kas spazmlarını ve ağrıyı hafifletebilir.

• Kapsaisin krem ağrı kesici kullanamayan insanlar için bir alternatif olabilir. Fayda sağlayabilmek için birkaç hafta boyunca günde üç ila dört kez tutarlı bir şekilde uygulamanız gerekir. Kapsaisin kremini uyguladıktan sonra ellerinizi iyice yıkadığınızdan emin olun.
• Eczanelerde reçetesiz satılan ağrı kesici kremlerden kullanabilirsiniz. Bu kremler ve jeller, osteoartrit ağrısını geçici olarak rahatlatabilir.

Doktorunuz, ayakta durduğunuzda veya yürüdüğünüzde ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilecek ayakkabı eklerini veya farklı cihazları önerebilir. Bu cihazlar, baskıyı kesmeye yardımcı olmak için ekleminizi hareketsiz kılabilir veya destekleyebilir.

Baston gibi yardımcı aletler kullanın. Yardımcı aletler ağrılı ekleminizi etkilemeden gününüze geçirmeyi kolaylaştırır. Bir baston, yürürken dizinize veya kalçanıza aşırı yük binmesine engel olur. Bastonu acıyan bacağın karşısındaki elinizle taşıyın.

Eğer parmaklarınızda kireçlenme varsa, kavrama ve kapma araçları mutfakta çalışmayı kolaylaştırır. Doktorunuz size kullanabileceğiniz yardımcı cihazları önerebilir. Ayrıca kataloglar ve tıbbi malzeme mağazaları da fikir sahibi olmanıza yardımcı olur.

.